21/07 Süleyman'ın Özdeyişleri 28-31
[tr] Süleyman'ın Özdeyişleri 28-31
28:1 Kötü kişi kendisini kovalayan olmasa bile kaçar,
Doğrularsa genç aslan gibi yüreklidir.
2 Ayaklanan ülke çok başlı olur,
Ama akıllı, bilgili kişi düzeni sağlar.
3 Yoksulu ezen yoksul,
Ürünü harap eden sağanak yağmur gibidir.
4 Yasayı terk eden kötüyü över,
Yerine getirense kötüye karşı çıkar.
5 Kötüler adaletten anlamaz,
RABbe yönelenlerse her yönüyle anlar.
6 Dürüst bir yoksul olmak,
Yolsuzlukla zengin olmaktan yeğdir.
7 Kutsal Yasayı yerine getiren çocuk akıllıdır,
Oburlarla arkadaşlık edense babasını utandırır.
8 Faiz ve tefecilikle malına mal katan kişi,
Bunu yoksullara acıyan için biriktirir.
9 Yasaya kulağını tıkayanın
Duası da iğrençtir.
10 Dürüst kişileri kötü yola saptıran
Kendi kazdığı çukura düşer.
İyiliği, özü sözü bir olanlar miras alacak.
11 Zengin kendini bilge sanır,
Ama akıllı yoksul onun içini okur.
12 Doğruların zaferi coşkuyla kutlanır,
Ama kötüler egemen olunca insan kaçacak yer arar.
13 Günahlarını gizleyen başarılı olmaz,
İtiraf edip bırakansa merhamet bulur.
14 Günahtan çekinen ne mutludur!
İnatçılık edense belaya düşer.
15 Yoksul halkı yöneten kötü kişi
Kükreyen aslan, saldırgan ayı gibidir.
16 Gaddar önderin aklı kıttır;
Haksız kazançtan nefret edense uzun ömürlü olur.
17 Adam öldürmekten vicdan azabı çeken, mezara dek kaçacaktır;
Kimse ona yardım etmesin.
18 Alnı ak yaşayan kurtulur,
Yolsuzluk yapan ansızın yıkıma uğrar.
19 Toprağını işleyenin ekmeği bol olur,
Hayal peşinde koşansa yoksulluğa doyar.
20 Güvenilir kişi bolluğa erer,
Zengin olmaya can atansa beladan kurtulamaz.
21 Hatır gözetmek iyi değildir,
Çünkü insan bir lokma ekmek için bile suç işler.
22 Cimri servet peşinde koşar,
Yoksulluğa uğrayacağını düşünmez.
23 Başkasını azarlayan sonunda
Pohpohlayandan daha çok beğeni kazanır.
24 Annesini ya da babasını soymayı günah saymayan,
Haydutla birdir.
25 Açgözlü kavga çıkarır,
RABbe güvenense bolluk içinde yaşar.
26 Kendine güvenen akılsızdır,
Bilgece davranan güvenlikte olur.
27 Yoksula verenin eksiği olmaz,
Yoksulu görmezden gelense bir sürü lanete uğrar.
28 Kötüler egemen olunca insan kaçacak yer arar,
Ama kötüler yok olunca doğrular çoğalır.
29:1 Defalarca azarlandığı halde dikbaşlılık eden,
Ansızın yıkıma uğrayacak, çare yok.
2 Doğru kişiler çoğalınca halk sevinir,
Kötü kişi hükümdar olunca halk inler.
3 Bilgeliği seven babasını sevindirir,
Fahişelerle dostluk eden malını yitirir.
4 Adaletle yöneten kral ülkesini ayakta tutar,
Ağır vergiler koyansa çökertir.
5 Başkasını pohpohlayan kişi,
Ona tuzak kurar.
6 Kötünün başkaldırısı kendine tuzak olur,
Doğru kişiyse ezgi söyler ve sevinir.
7 Doğru kişi yoksulların hakkını verir,
Kötü kişi hak hukuk nedir bilmez.
8 Alaycı kişiler kentleri bile karıştırır,
Bilgelerse öfkeyi yatıştırır.
9 Bilge kişiyle davası olan ahmak
Kızar, alay eder ve rahat vermez.
10 Kana susamışlar dürüst kişiden nefret eder,
Doğrularsa onun canını korur.
11 Akılsız hep patlamaya hazırdır,
Bilgeyse öfkesini dizginler.
12 Hükümdar yalana kulak verirse,
Bütün görevlileri de kötü olur.
13 Zorbayla yoksulun ortak bir noktası var:
İkisinin de gözünü açan RABdir.
14 Yoksulları adaletle yöneten kralın
Tahtı hep güvenlikte olur.
15 Değnekle terbiye bilgelik kazandırır,
Kendi haline bırakılan çocuksa annesini utandırır.
16 Kötüler çoğalınca başkaldırı da çoğalır,
Ama doğrular onların düşüşünü görecektir.
17 Oğlunu terbiye et, o da sana huzur verecek
Ve gönlünü hoşnut edecektir.
18 Tanrısal esinden yoksun olan halk
Sınır tanımaz olur.
Ne mutlu Kutsal Yasayı yerine getirene!
19 Köle salt sözle terbiye edilemez,
Çünkü anlasa da kulak asmaz.
20 Sözünü tartmadan konuşan birini tanıyor musun?
Akılsızın durumu bile onunkinden daha umut vericidir.
21 Çocukluğundan beri kölesini şımartan,
Sonunda cezasını çeker.
22 Öfkeli kişi çekişme yaratır,
Huysuz kişinin başkaldırısı eksik olmaz.
23 Kibir insanı küçük düşürür,
Alçakgönüllülükse onur kazandırır.
24 Hırsızla ortak olanın düşmanı kendisidir,
Mahkemede yemin etse de bildiğini söylemez.
25 İnsandan korkmak tuzaktır,
Ama RABbe güvenen güvenlikte olur.
26 Hükümdarın gözüne girmek isteyen çoktur,
Ama RABdir insana adalet sağlayan.
27 Doğrular haksızlardan iğrenir,
Kötüler de dürüst yaşayanlardan.
30:1 Massalı Yake oğlu Agurun sözleri:
Bu adam şöyle diyor:
‹‹Yoruldum, ey Tanrım, yoruldum ve tükendim. ve tükendim› ›› ya da ‹‹Bu adam İtiele, İtiele ve Ukkala şöyle diyor››.
2 Gerçekten ben insanların en cahiliyim,
Bende insan aklı yok.
3 Bilgeliği öğrenmedim,
Kutsal Olana ilişkin bilgiden de yoksunum.
4 Kim göklere çıkıp indi?
Kim yeli avuçlarında topladı?
Suları giysisiyle sarıp sarmalayan kim?
Kim belirledi dünyanın sınırlarını?
Adı nedir, oğlunun adı nedir, biliyorsan söyle!
5 Tanrının her sözü güvenilirdir,
O kendisine sığınan herkese kalkandır.
6 Onun sözüne bir şey katma,
Yoksa seni azarlar, yalancı çıkarsın.
7 Ey Tanrı, iki şey diledim senden:
Ben ölmeden bunları esirgeme benden.
8 Sahtekârlığı, yalanı benden uzak tut,
Bana ne yoksulluk ne de zenginlik ver;
Payıma düşen ekmeği ver, yeter.
9 Yoksa bolluktan, ‹Kimmiş RAB?› diye seni yadsır,
Ya da yoksulluktan çalar
Ve Tanrımın adını lekelemiş olurum.
10 ‹‹Köleyi efendisine çekiştirme,
Yoksa sana lanet eder, sen de suçlu çıkarsın.
11 Öyleleri var ki, babalarına lanet eder,
Annelerine değer vermezler.
12 Öyleleri var ki, kendilerini tertemiz sanırlar,
Oysa kötülüklerinden arınmış değiller.
13 Öyleleri var ki, kendilerinden üstün kimse yok sanır,
Herkese tepeden bakarlar.
14 Öyleleri var ki, dişleri kılıç, çeneleri bıçaktır,
Mazlumlarla yoksulları yutup yeryüzünden yok ederler.
15 Sülüğün iki kızı vardır, adları ‹Ver, ver›dir.
Hiç doymayan üç şey,
‹Yeter› demeyen dört şey vardır:
16 Ölüler diyarı, kısır rahim,
Suya doymayan toprak ve ‹Yeter› demeyen ateş.
17 Babasıyla alay edenin, annesinin sözünü hor görenin
Gözünü vadideki kargalar oyacak;
O akbabalara yem olacak.
18 Aklımın ermediği üç şey,
Anlamadığım dört şey var:
19 Kartalın gökyüzünde,
Yılanın kayada,
Geminin denizde izlediği yol
Ve erkeğin genç kızla tuttuğu yol.
20 Zina eden kadının yolu da şöyledir:
Yer, ağzını siler,
Sonra da, ‹Suç işlemedim› der.
21 Yeryüzü üç şeyin altında sarsılır;
Katlanamadığı dört şey vardır:
22 Kölenin kral olması,
Budalanın doyması,
23 Nefret edilen kadının evlenmesi
Ve hizmetçinin hanımının yerine geçmesi.
24 ‹‹Dünyada dört küçük yaratık var ki,
Çok bilgece davranırlar:
25 Karıncalar güçlü olmayan bir topluluktur,
Ama yiyeceklerini yazdan biriktirirler.
26 Kaya tavşanları da güçsüz bir topluluktur,
Ama yuvalarını kaya kovuklarında yaparlar.
27 Çekirgelerin kralı yoktur,
Ama bölük bölük ilerlerler.
28 Kertenkele elle bile yakalanır,
Ama kral saraylarında bulunur.
29 ‹‹Yürüyüşü gösterişli üç yaratık,
Davranışı gösterişli dört yaratık var:
30 Hayvanların en güçlüsü olan
Ve hiçbir şeyin önünde pes etmeyen aslan,
31 Tazıfş, teke
Ve ordusunun başındaki kral. sözcüğün anlamı tam bilinmiyor.
32 ‹‹Eğer budala gibi kendini yücelttinse
Ya da kötülük tasarladınsa,
Dur ve düşün!
33 Çünkü nasıl sütü dövünce tereyağı,
Burnu sıkınca kan çıkarsa,
Öfkeyi kurcalayınca da kavga çıkar.››
31:1 Massa Kralı Lemuelin sözleri,
Annesinin ona öğrettikleri:
2 ‹‹Oğlum, rahmimin ürünü, ne diyeyim?
Adaklarımın yanıtı oğlum, ne diyeyim?
3 Gücünü kadınlara,
Gençliğini kralları mahvedenlere kaptırma!
4 ‹‹Şarap içmek krallara yakışmaz, ey Lemuel,
Krallara yakışmaz!
İçkiyi özlemek hükümdarlara yaraşmaz.
5 Çünkü içince kuralları unutur,
Mazlumun hakkını yerler.
6 İçkiyi çaresize,
Şarabı kaygı çekene verin.
7 İçsin ki yoksulluğunu unutsun,
Artık sefaletini anmasın.
8 Ağzını hakkını savunamayan için,
Kimsesizin davasını gütmek için aç.
9 Ağzını aç ve adaletle yargıla,
Mazlumun, yoksulun hakkını savun.››
10 Erdemli kadını kim bulabilir?
Onun değeri mücevherden çok üstündür. sırayla İbranice alfabenin değişik bir harfiyle başlar.
11 Kocası ona yürekten güvenir
Ve kazancı eksilmez.
12 Kadın ona kötülükle değil,
Yaşamı boyunca iyilikle karşılık verir.
13 Yün, keten bulur,
Zevkle elleriyle işler.
14 Ticaret gemileri gibidir,
Yiyeceğini uzaktan getirir.
15 Gün ağarmadan kalkar,
Ev halkına yiyecek, hizmetçilerine paylarını verir.
16 Bir tarlayı gözüne kestirip satın alır,
El emeğiyle kazandığı parayla bağ diker.
17 Giyinip kollarını sıvar,
Canla başla çalışır.
18 Ticaretinin kârlı olduğunu bilir,
Çırası gece boyunca yanar.
19 Eliyle örekeyi tutar,
Avucunda iği tutar.
20 Mazluma kollarını açar,
Yoksula elini uzatır.
21 Kar yağınca ev halkı için kaygılanmaz,
Çünkü hepsinin iki katfü giysisi vardır.
22 Yatak örtüleri dokur,
Kendi giysileri ince mor ketendendir.
23 Kocası ülkenin ileri gelenleriyle oturup kalkar,
Kent kurulunda iyi tanınır.
24 Kadın diktiği keten giysilerle
Ördüğü kuşakları tüccara satar.
25 Güç ve onurla kuşanmıştır,
Geleceğe güvenle bakar.
26 Ağzından bilgelik akar,
Dili iyilik öğütler.
27 Ev halkının işlerini yönetir,
Tembellik nedir bilmez.
28 Çocukları önünde ayağa kalkıp onu kutlar,
Kocası onu över.
29 ‹‹Soylu işler yapan çok kadın var,
Ama sen hepsinden üstünsün›› der.
30 Çekicilik aldatıcı, güzellik boştur;
Ama RABbe saygılı kadın övülmeye layıktır.
31 Ellerinin hak ettiğini verin kendisine,
Yaptıkları için kent kurulunda övülsün.
